We bezoeken de abdijen van Tongerlo en Averbode
Hieronder vind je meer informatie en via DEZE LINK kun je inschrijven
TONGERLO
De Abdij van Tongerlo is een norbertijnenabdij bij het dorp Tongerlo in de Belgische gemeente Westerlo. De abdij werd gesticht rond 1130, toen een aantal norbertijnen van de Sint-Michielsabdij te Antwerpen zich vestigden op het landgoed van heer Giselbert van Castelré. De abdij is tot in de 13e eeuw enige tijd een dubbelklooster geweest waarin ook norbertinessen woonden.
Tot ver in de 16e eeuw had de abdij van Tongerlo uitgebreide bezittingen in het hertogdom Brabant. Van 1559 tot 1590 viel zij onder het bisdom ‘s-Hertogenbosch en de bisschoppen waren commanditair abt. In 1590 wist zij dit bestuur af te kopen door de meeste bezittingen in het huidige Noord-Brabant af te staan. Na de val van ‘s-Hertogenbosch in 1629 vluchtten de norbertijnen tijdelijk naar hun refugehuis in Mechelen. De abdij speelde in 1789-1790 een rol in de Brabantse Omwenteling tegen de regering van de Oostenrijkse Nederlanden door het ronselen en bewapenen van troepen. Na het neerslaan van de opstand werden de bezittingen van de abdij in beslag genomen.
In 1796 kwam aan de abdij een voorlopig einde, toen Fransen tijdens de revolutie de norbertijnen uit het complex verdreven. Hierna werd de abdij verkocht en werd een deel van de gebouwen gesloopt, waaronder ook de kerk. In 1838 werd de orde heropgericht, om twee jaar later terug te keren naar Tongerlo.
Op 23 december 2009 werd bekend dat de Vlaamse minister van Onroerend Erfgoed Geert Bourgeois een premie van 723.042 euro zou toekennen voor de restauratie van de norbertijnenabdij in Tongerlo. Deze premie zou aangewend worden voor de restauratie van de omwalling, die te kampen had met funderings- en stabiliteitsproblemen.
Abt Arnoud Streyters verwierf in 1545 een getrouwe kopie van Het Laatste Avondmaal van da Vinci op linnen. Het bijna 34 vierkante meter grote doek (4,24 x 8,02 meter) zou in 1506-07 zijn gemaakt onder toezicht van Da Vinci door zijn leerling Andrea Solari, hoewel aan Solari is getwijfeld. Volgens Amerikaanse experts is het de beste replica van het origineel uit 1498. De hoofden van Jezus en van Johannes worden wel aan Da Vinci zelf toegeschreven omdat er geen schets is onder de verflaag. Tijdens het Franse bewind werd het doek opgerold en in een graanschuur verstopt, zodat het niet met de andere abdijgoederen kon worden aangeslagen. Het hing tot 1960 in het kerkkoor, waar het de grote brand van 1929 overleefde. In 1966 is voor het doek een museum ingericht, aangebouwd tegen de abtswoning. Na restauratie werd het in 2023 teruggeplaatst in de abdijkerk.
AVERBODE
De stichting van de abdij wordt gesitueerd in 1134/1135. Averbode bevond zich in die tijd pal op de grens van het hertogdom Brabant en het graafschap Loon, dat later zou opgaan in het prinsbisdom Luik. In de beginjaren leefde de kloostergemeenschap van landbouw, waarbij de Norbertijnen hulp kregen van lekenbroeders. Oorspronkelijk was het een dubbelklooster. De zusters verhuisden aan het begin van de 13e eeuw naar een eigen klooster (Keizerbos). Die gemeenschap bleef tot 1796 bestaan.
De Norbertijnen van Averbode hielden zich van bij het begin met pastoraal werk bezig. Sommige dorpen in de omtrek, zoals Testelt en Messelbroek, hebben sinds de 12e eeuw een Norbertijn van Averbode als priester. De kerk en het abdijgebouw werden in 1499 door blikseminslag zwaar beschadigd.
Al in de 13e eeuw bezat de abdij een refugiehuis in Sint-Truiden. Een tweede refugiehuis, te Diest, werd waarschijnlijk eind 15e eeuw gesticht. Van 1490 tot 1516 bezat de abdij tevens een refugiehuis in Maastricht. In de 16e eeuw moesten de Norbertijnen verscheidene keren een veilig onderkomen zoeken in hun refugiehuis te Diest. In 1604 lieten de omstandigheden het toe om terug te keren. Ook in later tijden moesten ze Averbode verlaten om zich tijdelijk in Sint-Truiden of Diest te vestigen. In 1648 voltooiden Norbertijnen de bouw van een bedevaartskapel in Kortenbos bij Sint-Truiden die later verheven werd tot Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw van Kortenbos. Tussen 1664 en 1672 werd een nieuwe abdijkerk in barokstijl in Averbode gebouwd. De Fransen schaften in 1796 bijna alle kloosters en abdijen af; de abdij werd verkocht en het klooster ten dele afgebroken. Het monumentale pijporgel van Guillaume Robustelly uit 1772 werd gekocht door de Sint-Lambertuskerk te Helmond (Nederland), waar het nog steeds te bewonderen en te beluisteren valt.
In 1802 kocht medebroeder Ignatius Carleer de abdij terug en in 1803 werd de parochie Averbode opgericht, met de abdijkerk als parochiekerk. In 1858 werd het op dat moment grootste romantische kerkorgel van België in de abdij in gebruik genomen, gebouwd door Hippolyte Loret. Dit orgel is momenteel onbespeelbaar. Een kleiner tweede orgel, gemaakt door Bernard Pels (junior), verscheen in 1979. De orgelbouwer Verschueren bouwde in 2001-2002 een nieuw derde orgel voor de abdijkerk. In 1907 stichtten de norbertijnen van Averbode een coöperatieve zuivelonderneming en in 1911 een bank. Ze legden zich ook toe op drukkers- en uitgeversactiviteiten. Vanaf 1920 gaf de abdij een kindertijdschrift uit, Zonneland. In 1930 volgden de Vlaamse Filmpjes, waarin de jeugd kon kennismaken met de literatuur, en in 1958 ontstond Zonnekind. In 1949 werd ook de bouw van een nieuwe boerderij in Averbode voltooid en van 1949 tot 1954 bouwden de norbertijnen in Averbode een retraitehuis. In 1992 kreeg voor het eerst een leek de functie van directeur van de uitgeverij. Voor deze uitgeverij werd ook een nieuwbouw ontworpen door Bob Van Reeth. De abdijbibliotheek werd in 1994 met een ondergronds boekenmagazijn uitgebreid. De drukkerij werd in 1996 verkocht aan een privéonderneming, die intussen failliet ging. In 1999 opende een ecologisch waterzuiveringsstation tegenover de abdijhoeve. In 2000 startte de binnenrestauratie van de abdijkerk.
Sinds mei 2016 is binnen de abdijmuren het belevingscentrum ‘Het Moment’ geopend, waar educatieve en informatieve panelen een inkijk geven in het leven van de abdijgemeenschap. Hier vinden ook onthaal- en economische activiteiten een plek. Behalve de abdijwinkel en een brasserie is er ook een microbrouwerij, een bakkerij en een kaasrijperij.
In 2022 raakte bekend dat de 900 jaar oude boerderij tegen 2025 moet sluiten vanwege het stikstofdecreet. Recent was het melkveebedrijf herbouwd nadat in 2015 een vergunning was toegekend die een verviervoudiging van de veestapel toeliet tot 145 stuks.